Thursday 29 May 2014

Þæfðir vettlingar

Á liðnum jólum komst ég að því að mágur minn hefur sérstakt dálæti á þæfðum tvíþumla vettlingum. Ég skellti því í eitt par handa honum rétt eftir jólin. Um daginn frétti ég af honum í vettlingunum í grenjandi rigningu uppi á heiði. Sá sem hitti hann þar sagði að hann hefði hrósað þeim og verið virkilega ánægður með hvernig þeir reyndust. Þá fékk ég þá hugmynd að prjóna aðra og eiga tilbúna ef  hinir týndust. 

Því miður hafði ég ekkert skrifað niður þegar ég prjónað þessa ágætu vettlinga svo ég varð að rifja allt upp, lykkjufjöldann, umferðafjöldann, prjónastærðina og já og auðvitað þæfingaraðferðina sjálfa. Já þvílík leiðindi að ég hafði ekki haft fyrir því að skrifa neitt niður. Og hvað gera menn þá?

Jú, mikið rétt, þeir gera bara tilraun til að prjóna nýja. Ég fann mér til grænleitan lopa og vatt hann upp tvöfaldan. Svolítið átti ég líka af hærusvörtum og ákvað að nota það líka. Svo fitjaði ég bara upp svipað og ég er vön þegar ég nota prjóna nr. 4. En að þessu sinni notaði ég mun stærri prjóna en á hefðbundnum vettlingum og passaði mig þar að auki á að prjóna laust. Ég var ekki með stroff á vettlingunum nema í tveimur fyrstu umferðunum enda áttu þetta að verða einhvers konar lúffur. Umferðarfjöldinn hjá mér var síðan rúmlega það sem ég er vön að prjóna á hefðbundnum karlmannsvettlingum á prjóna nr. 4.


Þegar ég var búin að prjóna vettlingana litu þeir út fyrir að passa á risa. Heildarlengdin var 42 cm. Þeir sköguðu því hátt í ermi á kvenmannspeysu. En þæfinging var eftir og ég vissi að þeir myndu minnka einhver ósköp. Ég skellti þeim við hliðina á vettlingum í kvenstærð til að sjá muninn.


N'ú skellti ég vettlingunum í þæfingu í þvottavélina á þá stillingu sem ég hafði notað þegar ég þæfði síðast. Ég var reyndar ekki alveg með hitastigið á hreinu og ákvað að hafa það frekar lægra en hærra. Það mætti jú alltaf endurtaka þæfinguna. Eftir fyrst þvott höfðu vettlingarnir ekki skoppið saman nema um tæp 10%. Það var allt of lítið. 


Það var því ekki um annað að ræða en skella þeim aftur í vélina og nú hækkaði ég hitastigið. Eftir að þeir höfðu farið í gegnum aðra þæfingu voru þeir samt ennþá of stórið. Og nú var ég orðin leið á þessu. Ég skellti þeim því í þurrkarann og leyfði þeim að damla þar í upp undir 40 mínútur með smá hléum meðan ég skoðaði þæfinguna og bleytti þá svolítið.


Á endanum urðu þeir ágætir. Heildarlengdin komst í 29 cm og stærðin var orðin eins og ég vildi. Tvíþumla belgvettlingarnir voru loksins tilbúnir. Núna er ég líka búin að punkta hjá mér uppskriftina og hvernig ég ætla að fara að þegar ég prjóna og þæfi næstu vettlinga.



Sunday 25 May 2014

Blönduós, þar sem handavinnan á heima

Það er ekki á hverjum degi sem ég legg land undir fót eða ætti ég kannski að segja veg undir bíldekk því það er ekki eins og maður sé að ganga mikið þótt maður bregði sér bæjarleið. Jæja, en hvað um það. í gær fór ég ásamt tveimur konum í skemmtiferð norður á Blönduós. Tilefnið var þríþætt, ein okkar ætlaði að hitta vinkonu sína, listakonuna og handverkssnillinginn Lisbeth Tolstrup, allar ætluðum við að skoða sýningar á opnu húsi í Kvennaskólanum og svo ætlaði ég að skoða fágætan grip á Heimilisiðnaðarsafninu.

Það tók okkur dágóðan tíma að keyra alla leið frá Selfossi á Blönduós. Með stoppum urðu þetta rétt um fjórar klukkustundir. En það var allt í lagi því ánægjan af ferðinn var mjög mikil. 

Eftir að hafa skellt í okkur einhverri næringu á N1 sjoppu fórum við sem leið lá á opna húsið. Þar tók á móti okkur fullorðin og sérlega glæsileg kona sem leiddi okkur um Kvennaskólann og sagði okkur sögu hans. Einnig fræddi hún okkur um ýmsa muni sem þar var að sjá. Ekki veit ég nafnið á þessari ágætu konu en við kunnum henni bestu þakkir fyrir sérlega ánægjulega stund. 


Næst lá leið okkar til Lisbeth Tolstrup og manns henna Lars. Lars Pryds er myndlistamaður og var með nokkur verk á staðnum sem hann var nýlega búinn að gera úr alls konar hlutum sem fólk hafði hent, bréfaúrklippum og ýmsu öður. Það vakti áhuga íslenskukennarans að Lars fannst skemmtilegt að skoða sérlíslensku stafina þ, ð og nokkra kommustafi. Myndirnar hans voru ekki stórar en sérlega áhugaverðar. Þeir sem vilja geta skoðað þær hér. Lisbeth aftur á móti var með ýmsilegt sem hún er að fást þessa dagana s.s. listaverk úr íslenskri ull og skratgripi sem hún er að búa til úr ýmiskonar bandi. Lisbeth er ein af þessum snillingum sem kemur víða við, heldur námskeið, gefur út bækur, vinnur að listsköpun, er aðili að Fiber fiber hópnum,  skipuleggur handavinnukenslu og svo ótal margt annað. Hún er með heimasíðu sem má sjá hér.



Á efstu hæð hússins hittum við svo tvær áhugaverðar konur. Judie-Ann Moule er veflistakona. Hún sýndi okkur hvernig ætti að gera tyrkneskt teppi. Hver veit nema maður prófi það einhvern daginn. Hin konan á hæðinni var Liz Pead er einnig veflistakona og einstakur fjörkálfur. Þeir sem vilja sjá eitthvað af því sem hún fæst við geta kíkt hér.


Ekki var hægt annað en að kíkja á Vatnsdælarefilinn og fræðast um hann. Við gátum reyndar ekki gefið okkur tíma til að sauma í hann að þessu sinni en það kemur vonandi að því að það verði hægt. En Jóhanna E. Pálmadóttir fræddi okkur um tilurð hans og vinnuna við hann. Og mikið óskaplega má konan vera stolt af því sem hún hefur komið til leiðar með þessum refli. 

Þótt allt hafi verið bæði skemmtilegt og áhugavert þennan dag á Blönduósi verð ég að viðurkenna að það sem ég beið spenntust eftir áður en lagt var í ferðina var að skoða prjónaða stokkapeysu eða ætti ég heldur að segja peysufatapeysu sem finna má á Textilsafninu þar. Og ég varð ekki fyrir vonbrigðum.


Elín S. Sigurðardóttir forstöðumaður safnsins var svo elskuleg að leyfa okkur að skoða stokkapeysuna þó svo að ekki væri búið að opna safnið formlega þetta árið. 

Peysan var dásamleg, prjónuð úr mjög fínu garni og þæfð svolítið. Það vakti athygli að sjá hvernig bætt hafði verið inn í kvenpeysuna til að víkka hana og svo var búið að prjóna önnur stroff á ermarnar á karlmannspeysunni. Já, þær voru nýtnar í gamla daga konurnar og kunnu að gera mikið úr litlu. 

En það fylgja því ákveðnir töfrar að skoða svona gamla handavinnu og hugleiða aðstæðurnar fólksins á öldum áður. Þvílík vinna sem lögð hefur verið í eina peysu. Mér finnst með ólíkindum að konur fyrr á öldum hafi getað prjónað svona flíkur við þau birtuskilyrði sem þær bjuggu við. Ég er hrædd um að ég ætti að minnsta kosti ansi erfitt með að prjóna við sömu aðstæður enda nota ég lampa með ljósi og stækkunargleri þegar ég prjóna svona fínt prjón. En hvað um það, ég er ákveðin í að prjóna mér svona peysu einhvern tímann. Garnið er ég búin að velja og prjónfestuprufurnar hafa þegar verið gerðar. Í sumar ætla ég að reikna út lykkjufjölda í peysuna þannig að hún passi á mig sjálfa og auðvitað þarf ég að taka mið af þæfingunni. Það er ýmislegt í peysunni sem er öðruvísi en í peysum sem konur prjóna í dag svo þetta á eftir að verða skemmtileg og fróðleg vinna. Í haust verð ég vonandi komin með uppskrift sem ég get farið eftir til að prjóna og þannig verði tilbúin til að byrja verkið næstkomandi vetur.

Í október mun Lisbeth Tolstrup koma til Íslands og vera með prjóna workshop-námskeið í skartgripagerð og prjónatækni á Selfossi. Áhugasamir geta haft samband á facebooksíðu Prjónakistunnar og tryggt sér pláss.